OLAC Record
oai:paradisec.org.au:KK1-1273

Metadata
Title:Magwi hpe dang ai Brang Zet (The prince who can control elephants) with English translation
Access Rights:Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Bibliographic Citation:Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), S. Lu Bu (speaker), 2017. Magwi hpe dang ai Brang Zet (The prince who can control elephants) with English translation. MPEG/X-WAV/XML. KK1-1273 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.4225/72/598b359964abd
Contributor (compiler):Keita Kurabe
Contributor (depositor):Keita Kurabe
Contributor (speaker):S. Lu Bu
Coverage (Box):northlimit=27.331; southlimit=23.137; westlimit=95.335; eastlimit=98.498
Coverage (ISO3166):MM
Date (W3CDTF):2017-02-17
Date Created (W3CDTF):2017-02-17
Description:Translation (Rita) The story is about a young man who can beat an elephant. Once upon a time, there was a big country between three high mountains. It was a Kingdom country. The weather was so cold because it was situated at the base of the mountains. So, the citizens needed to take a sunbath when the sun rose. One day, while the pregnant queen was sunbathing by covering herself up in a red velvet blanket, a big vulture swooped down and grabbed her in its talons. A vulture was so big that it could even carry an elephant. It assumed her as meat. At first, the queen was surprised. She felt like she was sitting in a hammock. The vulture put her on the tallest tree at the highest mountain. The tree was so big that around seven grown-up men had to hug. There was a place which was made like a bed on that tree. It left her there. She thought, "I've heard before that the animals run away when someone shouts." So, she shouted loudly. Many birds were flying away. She thought to herself, "If I shouted when my husband and his men came to help me, this bird would drop me there. Now, they all left me alone. But it's okay. I can survive." She shouted frequently not to the vulture come back. And she saw that there was much dried meat hanging in that tree. She ate that meat to survive. After some days, she gave birth. She wrapped her baby in a red velvet blanket. There was a hunter who usually searched preys near that tree. He heard the baby crying. He was surprised to hear the sound. So, he asked, "Who is it? Is it a human?" The queen was so happy and said, "Yes. We are here because a vulture caught us. I am the queen. Help us, please." The hunter said, "Okay. Wait a minute. Let me go get a ladder." He brought a ladder and helped the mother and the baby climbing down from the tree. He told the woman, "I live right over there, near the river. I work on a farm too. You two can live with me. I am cousin of the king. I am his brother. But I don't want to be a king, so I ran away and live here." Many years later, the baby boy had grown up. The hunter, his uncle, taught him some lessons; how to write, read or speak. Every evening, about 700 elephants came to his uncle. They could understand what he was talking about. They did what his uncle asked them to do. His uncle taught him how to handle with the elephants too. Then, he could also communicate with those elephants when he was at 7 or 8 years old. The elephants loved him so much too. Many years had passed. One fine night, they saw a moon ring while they were staying outside the house. The queen said, "Who died in the country? Perhaps, someone who is in high rank die." The uncle said, "Your husband died. Now, your son is also 16 years old. He can go back to the country and be a king." The boy said, "But I don't know how to fight against enemies." His uncle said, "Then, take all these elephants when you go there." Then, he went to the country and said, "I am the son of the late king. I am coming here to be a leader of you." The old men from his father's country said, "That's right. He is the real son of the late king. He can be a king." The kings from other neighbour countries were afraid of him because he had many elephants. The kings were discussing, "How should we do with him? He is so good at handling elephants. If we don't catch him now, he could threaten us later. Then, we must give our countries. So, what shall we do to catch him?" One king suggested, "What about using a white elephant to catch him?" They all agreed with that idea. They created a wooden elephant and put some machine inside it. And they painted it in white. They let the elephant move near the great king. When his servants saw the white elephant, they said to the king, "My lord, there is a white elephant near our country." The king said to his servants, "You go and catch first. If you can't catch it, I will come at that time." But they couldn't catch it because it was really fast since it was equipped with machines. They came back and said, "My lord, we couldn't catch it. We think you should catch it." The king said, "Okay, I will catch it definitely." He rode on a black elephant and went to catch the white one. He kept chasing after it. Soon, he reached at another country. At that time, the king from that country came out and said, "We caught you! We will keep you as our prisoner." They put him in the prison, but treated him well. After four or five months, the king felt angry and said, "I can't stay as your prisoner anymore. Kill me or release me!" The king from that country said, "We won't kill you. You have to teach us your mantra of handling elephants!" But the king of that country didn't have any sons. They had only one princess. She was gorgeous. The king was worried that the king in the prison would love his daughter while teaching mantra. So, he planned to cover a blanket between them. And he said to the king in the prison, "Don't look at her! We are embarrassed to show our daughter because she is too ugly." The king in the prison said, "Fine." The king of that country said to his daughter, "Don't sneak! Just learn mantra." Then, they started learning mantra. The king who was teaching was curious and wanted to know the learner very much. He thought, "Seem like it is the girl's voice. What kind of girl is she?" One day while they were learning mantra, the king said to the princess, "You are stupid. You can't get the mantra although we have learnt for a long time!" The princess got angry and shouted, "I know a lot. How could you say I am stupid? You are stupid." The king said, "How dare you tell me stupid?" And he took off the blanket between them. He thought the princess didn't have one eye, had skin problem and was ugly. But when he took the cover off, he saw a very beautiful princess. He fell in love immediately. The princess said, "You can't love me. My parents will get angry." Then, the king said, "Don't worry about it." He said to the princess's father, "Now, the princess has learnt the mantra. So, she needs to practice riding the elephant." They agreed with him. The princess pretended as a man and followed the king. The king put the princess on the elephant and ran away. He took her to his country. Then, the princess's father said, "Come back. Don't run away. You two can get married." Then, the two countries became allied. The king and the princess got married and lived happily forever. Transcription (Lu Awng) Maumwi a gabaw gaw magwi hpe dang ai la kasha bang zet a lam re. Moi shawng de bum grai kaba ai bum 3 a makau kaw e mare kaba langai nga ai da. Dai mare kaw gaw shanhte hkawhkam ngu na hkawhkam langai mi up hkang nga ai da. Grai katsi ai da bum lagaw, bum a lagaw kaw re majaw grai katsi grai kashung ai majaw jahpawt re jang shanhte gaw jan pru ai hte gaw jan kra ra ai da. Lani mi gaw shanhte jan kra nga yang gaw ndai hkawhkam jan mung ma hkum hte e nba kadi ba nba hpun ahkyeng lawai na she jan kra nga ai da. Dai shaloi ndai mangsha masha sha galang ngu ai nga ai da. Shi gaw magwi hpe pyi u hpai ai da loh, grai kaba ai galang kaba wa htim sa wa na dai hkawhkam jan hpe shanhte gaw shan tawng kaba shadu na kalang ta magra hpai mat wa ai da. Magra hpai mat wa re shaloi gaw hkawhkam jan mung shawng e gaw mau mat ai da. Dai shi a na lamyin 2 lapran kaw e woi mat wa ai gaw singgoi goi kaw woi jawn mat wa ai zawn re da. Dai zawn re hkan nang mat wa re yang gaw hto bum pungting na hpun kaba de a ntsa kaw e shi hpe wa tawn da ai da. Hpun dai gaw grai kaba ai da. La masha 7 daram re lalam kaba ai hpun ntsa kaw na htangkrang grai tsawm ai shara kaw e yup ra zawn re nga ai dai kaw wa tawn da ai da. Wa tawn da shaloi shi gaw aw ngu na dusat ni gaw masha marawn yang gaw hprawng chyoi ai ngu na hei hprawngu loh ngu marawn dat ai saloi u kaba ni gaw hprawng mat sai da. Hprawng mat rai shi gaw myit yu ai da ya na hkawhkam ni hte shi a na hpyen wa ni wa ngai hpe sa woi ai shaloi sha pyi marawn dat yang gaw kabai jahkrat da na wa ya shanhte ma yawng hprawng mat ai. Mau ai ngu na nga ai da, retim re sanu ga ngu na shi mung dai kaw e galang bai nsa na hku galoi mung marawn hkrap na zen taw nga ai da. Ding re na dai kaw gaw dai masha sha galang dai gaw hpa shan re mung nchye ai da kei jahkraw ni dai hpun labran kaw grai nga taw ai da. Shi gaw dai jahkraw dai ni hta sha rai nga nga rai, kalang mi gaw dai hku nga nga yang she ntsa kaw shi ma shangai sai da, ma shangai na ma hpe mung shi atsawm sha shangai la re na shi na nba hpun langai gun wa dai shi e shi gayawp tawn ai dai hte dai ma dai hpe kaba hkra galaw, ma dai hkrap rai dai kaw e lani mi gaw la langai mi npu de wa dai kaw e shan sa tam tam sha re da. Kadai kasha rai kun? shi mung grai mau yu nga re she, ntsa de ma hkrap rai, hei ntsa de gaw ma hkrap ai gaw masha nga ai i ngu na shi gaw marawn dat ai da, masha re i, hpa baw ta? ngu yang she masha re lo ngai re, hkawhkam jan re nang kaw galang woi mat wa ai majaw du ai re ngu da, e e shaloi ngai nang e lakang wa la na nang e shayu la na yaw ngu na lakang htan na dai hkawhkam jan e shayu la ai da. Shayu la na la dai wa gaw ngai ndai kaw nga ai re, ngai ndai hka makau kaw e yi kasha ni galaw rai nga ai. Shat mung sha mu nan nu mung ndai kaw nga mu ngu na dingla dai gaw tsun ai da. Ngai gaw ya na tsun ai hkawhkam wa a na kanau ni daw ai re, retim mung hkawhkam nkam galaw ai majaw ngai gaw nang de hprawng mat ai re. Ya hkawhkam galaw nga ai wa gaw nye kanau re, ngai gaw kahpu re ngai n kam galaw nna ngai hprawng mat ai ngai ning kaw hka shi kaw sha ngai i grai pyaw let ndai hku sha nga ai re ngu na tsun ai da. Dai she ma dai kaba wa sai da, kaba re shaloi gaw shi gaw jawng mung nlu sa re yang gaw e dai hkawhkam wa a kahpu ngu na wa she laika ni sharin ya ai da. Shana shagu magwi ni grai grai sa ai da, magwi gaw 700 daram ram sa ai da, dai ni hpe wa she mahkawn ni hkawn, ga amyu myu mandan lawk le tsun re jang gaw magwi dai ni wa yawng hkra wa ndai hkawhkam wa a kahpu dingla wa tsun ai ga yawng madat ai da loh, rawt u nga yang rawt, dung u nga dung, hkawm u nga hkawm shaloi gaw ma dai gaw 7ning 8 ning re wa jang gaw shi mung magwi ni hte lam hkawm, dai magwi hpe mung grai dang wa sai da. Magwi mung 700 daram dai ma e mung grai tsawra ai da. Ma dai e magwi ni grai tsawra re yang she lani mu gaw shanwa di ni dai kaw dai hku nga nga re yang gaw shata hpe wang ai mu ai da. Shata hpe e wang wang re mu jang she hkawhkam jan gaw tsun ai da, e hkawhkam hkaw de kadai si ai kun, ndai zawn re si jang gaw ndai zawn re masha kaba langai ngai si chyoi ai ngu, e nan nu a kawa si sai hku re nga ai da. Ndai ma ndai mung ya gaw asak 15, 16 ning re jang gaw nang wa nna nang hkawhkam tai mayu jang gaw hkawhkam wa galaw su le ngu, e ngai gaw hkawhkam wa galaw ngai gaw hpa hpyen la mung nlu, ngai gara hku wa galaw na ngu yang, ndai magwi ni yawng e woi mat wa u, re yang she shi mung magwi 700 hpe woi na hkawhkam hto hkawhkam hkaw a ndaw kaw she e ngai hkawhkam kasha wa ai re loh. Hkawhkam tai shangun re jang mung ya ngai wa na ngu jang dai kaw na du gyi salang ni gaw e kasha majing she re nga gaw wa u ga, wa u ga, shan nu 2 hpe hkap la ai ngu na dai kaw hkawhkam galaw shangun ai da. Dai shaloi she shi gaw magwi lu ai majaw kaga shanhte hte htep lahti re mungdan na ni gaw grai hkrit ai da loh. Grai hkrit re jang she hto ra maga na mungdan kaw na ni gaw e hkawhkam ndai e gaw lu rim la yang she kaja sai, dai ni gaw anhte gaw n rim la yang anhte hpe gaw lani mi anhte hpe bai sa shagyeng na anhte e wang la kau na ra ai ngu na, e dai e lu rim na matu gaw shi gaw magwi hpaji grai chye ai re majaw magwi hte sha rim la ga ngu na magwi jahpraw langai mi hte shanhte gaw sumla hte galaw ai da, dai kata kaw jak bang da na she shanhte na mare makau hku ndai hkawhkam ni hte htep re magwi dang brangzet a hkawhkam makau kaw she sa jahkawm da ai da. Jahkawm da re yang she masha ni gaw tsun ai da, e hkawhkam wa e na hkawhkam woi ai magwi ni yawng gaw ah chyang hkrai re hto kaw ahpraw langai wa sa shachyut la ga ngu yang she nanhte sa shachyut yu u, nanhte nlu shachyut jang ngai sa shachyut ya na ngu, magwi dai ahpraw dai sa rim, magwi dai jak bang tawn da ai re majaw jak hte re yang lawan bai hprawng mat da. Shaloi jang she e hkawhkam wa e anhte gaw nlu rim ai, nang she rim u, rim u, ngu yang kaja wa shi hkawhkam wa brang zet sa rim na ngu sa mat wa re yang, dai jak kaw she shi magwi ahpraw gaw jak hte hto shanhte mung de hprawng jang she shi hkan shachyut ai da, shi na magwi achyang hte hkan shachyut yang shanhte mung de du mat wa na, anhte mung de du sai re majaw nang hpe anhte rim la sai da. Rim da na she um ya nang magwi dang ai baw mang dan lak le mung grai chye ai nga re majaw magwi dang ai baw hpaji anhte e ma sharin ya rit ngu ya gaw nang e anhte naw bawng hku na anhte htawng kaw na bang da na, shat ni atsawm jaw sha, hpa rai re yang she grai na wa sai da, shata 4, 5 re yang e ngai nye nta de anhte mung de wa mayu sai, sat kau na re yang mung sat kau mu, ngai gaw nanhte mung kaw nkam nga ai, bawng ma nkam tai ai ngu tsun jang she, e anhte ya naw bawng na nang na magwi dang ai baw man dan anhte naw chye ra ai ngu. Dai mahtawng kaw shanhte hkawhkam ni kasha wa she la kasha nlu ai da. Num kasha sha lu da, e re yang gaw ndai num sha ndai grai tsawm ai ndai e mu yang gaw ra kau na ra ai, dai majaw gaw anhte ya ndai n ba hpun langai mi gran da na, nang hto ra maga de anhte e mandan sharin ya rit nga, mai ai ngu da, anhte na hkawhkam kasha gaw grai ntsawm ai majaw anhte gaw gaya ai majaw hkum yu yaw. Mai ai ngu, hkawhkam shayi sha e mung shanhte gaw hto (jongmonK) kaw di kama ni bang na grai ntsawm hkra galaw da na, hkum lagu yu, sharin sha sharin u ngu sharin ai da, sharin yang lani mi gaw grai mu mayu ai da loh, kaning re num, num nsen zawn gaw nga, hpa kaning re wa e sharin ai kun ngu she dai kaw lani mi gaw shi sharin na she shan 2 hkrai nga ai laman kaw shi gaw kalang ta grai anya ai le, nang le ngai kade sharin tim nchye ai i ngu tsun jang she, dai de na num kasha mung dai ram chye nga yang nchye ai chyu chyu tsun, anya ai gaw nang re nga ngu, nang e wa anya ai sara hpe dai hku tsun ngu na kalang ta shi gaw dai shan 2 hpe e gran tawn da ai nba gran dai hpe gang je na nang kaning re masha rai ngu, nang zawn san re myi tum mung male tawn re nga, grai ntsawm ai wa ngai e dai hku nga ngu, oh ra wa gaw shan 2 e ndai hku myi man re yang gaw kachyi mung ntsawm ai nga, myi man sa jum dat yang gaw (jongmoke) ni hte sadung ni hte shakap da ai mahkra tsai mat grai tsawm taw jang, i nang dai ram tsawm ai she re nga, ngai grai yu ra sai wa re ngu da. Dai shaloi she ya nmai yu ra ai, ya ah nu ni ah wa ni chye jang nmai ai ngu yang e shan 2 gaw e ya gaw chye wa sai re majaw gaw ya gaw hto ra de magwi jawn na magwi hpe hkang sharin rai, naw sa naw yaw ngu, mai ai nga sa shangun yang gaw hkawhkam kaja num kasha dai mung la hkying hkying na magwi woi jawn mat wa yang kalang ta shanhte mung de magwi hte woi hprawng mat ai da. Shing re nang de na hkawhkam mung e myithkrum ai, nang gaw magwi hpe grai dang re majaw myit hkrum ai, atsawm sha hkungran ya na nga na hkungran poi kaba kaba galaw na dai kaw e mungdan 2 gaw 1 sha byin mat ai da. . Language as given: Jinghpaw
Format:Digitised: no Media: Audio
Identifier:KK1-1273
Identifier (URI):http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/1273
Language:Kachin
Language (ISO639):kac
Rights:Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Subject:Kachin language
Subject (ISO639):kac
Subject (OLAC):language_documentation
text_and_corpus_linguistics
Table Of Contents (URI):http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/1273/KK1-1273-A.mp3
http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/1273/KK1-1273-A.wav
http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/1273/KK1-1273-A.eaf
Type (DCMI):Sound
Type (OLAC):primary_text

OLAC Info

Archive:  Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC)
Description:  http://www.language-archives.org/archive/paradisec.org.au
GetRecord:  OAI-PMH request for OLAC format
GetRecord:  Pre-generated XML file

OAI Info

OaiIdentifier:  oai:paradisec.org.au:KK1-1273
DateStamp:  2021-07-30
GetRecord:  OAI-PMH request for simple DC format

Search Info

Citation: Keita Kurabe (compiler); Keita Kurabe (depositor); S. Lu Bu (speaker). 2017. Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC).
Terms: area_Asia country_MM dcmi_Sound iso639_kac olac_language_documentation olac_primary_text olac_text_and_corpus_linguistics

Inferred Metadata

Country: Myanmar
Area: Asia


http://www.language-archives.org/item.php/oai:paradisec.org.au:KK1-1273
Up-to-date as of: Fri Sep 29 1:57:24 EDT 2023